Vatikan Gezimiz

İtalya gezimiz sırasında dünyanın yüzölçüm olarak en küçük ülkesi ve Katolik inancının kalbi konumunda olan Vatikan’ı da ziyaret ettik. İtalya gezimizin içeriği çok kapsamlı olduğundan yazının çok uzun olmaması için Vatikan gezimizi ayrı olarak yazmaya karar verdik. Böylelikle Vatikan/Vatikan Müzeleri fotoğraflarını daha fazla paylaşabiliriz diye düşündük.

Gezi yazımıza başlarken bu küçük dev ülke hakkında kısa bir bilgi verelim.

Vatikan Devleti’nin etrafı yüksek duvarlarla çevrili ve içerisinde St. Peter  Bazilikası, ünlü Sistine Şapeli, Vatikan Müzeleri ve Vatikan Bahçeleri yer alıyor.

Vatikan devlet statüsünü Lateran Anlaşması ile 26 Ekim 1926’da almış ve devlet içinde devlet statüsünü kazanarak kendi pasaportu, kendi devlet kuruluşları ve bürokratları olan bir devlet haline gelmiş. Vatikan’a tüm girişler Roma’nın sınırlarından yapılabiliyor. Vatikan Pasaportu var ve bizzat Papa tarafından veriliyor. Bu pasaport geçici olup Vatikan istediği zaman tek taraflı olarak iptal edilebiliyor ya da hiç vermemiş gibi kayıtlardan çıkartabiliyor. Pasaport hiç bir ırk ya da milliyet gözetilmeden veriliyor. Burada tek minik koşul pasaport alacak şahsın Katolik Kilisesi’ne kayıtlı dindar olarak tanınmış bir Katolik olması. Papa, Katoliklerin başı olarak yeryüzündeki tüm Katoliklerin “Kutsal Pederi” ama sadece ve sadece Vatikan Devleti’nin Devlet Başkanı. Vatikan’ın çok çeşitli gelir kaynağı bulunuyor. Bunlar başta her ülkedeki Katolikler’den kesilen Kilise Vergisi olmak üzere, alınan aidatlar, bağışlar, hediyelik eşya satışlarıyla elde edilen gelirler, TV gelirleri, radyo kanallarından elde edilen gelirler… vb

Roma da kaldığımız 2. günde Vatikan topraklarına ayak bastık. Güneş tam tepemizde ve kalabalıklar arasında ilerlemeye çalıştık. Şu bilgiyi Vatikan’ana ilk kez gidecek olanlara vermek istiyoruz. Aziz Petrus Bazilikası içine şortla ya da askılı bluz ile almıyorlar, bu nedenle bacaklarınızı ve kollarınızı çokta açıkta bırakmayan giysiler tercih etmelisiniz. Yoksa benim gibi meydanda satışı yapılan şallardan alıp kendinizi bir şekilde kapatmaya çalışırsınız. (Hayatımda en paspal olduğum andı:))

İlk durağımız Hristiyan dünyasının en önemli yapılarından olan Aziz Petrus Bazilikası (Basilica di San Pietro).

Kilisenin önündeki büyük alan Aziz Petrus Meydanı ya da diğer adıyla San Pietro (St. Peter) Meydanı. Gian Lorenzo Bernini tarafından tasarlanan ve inşa edilen bu meydan, dünyanın en büyük meydanlarından biri. Yapının üzerinde 284 adet sütun ve bu sütunların üzerinde Bernini’nin öğrencileri tarafından yapılan 140 Aziz heykeli yer alıyor. Meydanın ortasında ise Mısır’dan getirilen yaklaşık 26 m uzunluğunda Mısır obeliski bulunuyor. Rehberimizin verdiği bilgiye göre Obeliks aynı zamanda Güneş saati işlevi görüyormuş ve Papa her Çarşamba bu meydana karşı vaazını vererek milyonlarca insanı aynı ayda kutsuyormuş.

Meydana girdiğinizde göreceğiniz kuyruğun uzunluğu sizi korkutmasın çünkü düşündüğünüzden daha seri şekilde ilerliyor. Ancak yaz gününde gittiyseniz sıcak o kadar fazla ki yerden yükselen sıcaklıkla zaman geçmiyor gibi gelebilir. O nedenle yanınızda mutlaka şapka ve su götürmeyi unutmayın. Unuttuysanızda meydandaki satıcılar yine hayat kurtarıyor. Ayrıca, çevrenizde vaktin hızlıca geçmesini sağlayan, fotoğraf çekeceğiniz, inceleyeceğiniz o kadar çok aziz heykeli, muhafız, sütun var ki nereye bakacağınızı şaşıracaksınız. Dışarıda bu gördükleriniz  karşısında acaba içeride nerler göreceğiz düşüncesi de aklınızdan geçebilir,açıkçası bizimkinden geçti.

Bizim ilgimizi en çok Vatikan Ordusu’nu oluşturan rengarenk kıyafetleri içindeki İsviçre Muhafızları oldu.

Neden İsviçre Muhafızları ? 1505 yılında Papa II. Julius İsviçre’den o zamanlarda adları nam salmış askerleri içinden, kendisini koruyacak bir birlik göndermesini talep ediyor ve İsviçre, askerlerini gönderiyor. İsviçreli Muhafızlar olarak bilinen bu ordu ( 100-110 kişi arasında) tamamen Katolik inanışa sahip insanlardan oluşuyor. Paralı asker olan bu muhafızlar Almanca, İtalyanca, Fransızca ve İngilizce olmak üzere dört dil konuşuyor.  İsviçre Muhafızı olabilmek için İsviçre vatandaşı ve Katolik olmak şart. Bunun dışında Vatikan’a gelmeden önce İsviçre’de askerlik görevlerini yapmış olmaları, atletik yapılı ve en az 1.74 cm. boyunda olmak gibi şartlar aranıyor.

Bazilika içine girdiğimizde ilk fark ettiğimiz renklerin kullanımdan dolayı etrafa yayılan o kasvet havasıydı. Bu dünya ile ilişiğini kesen rahip, kardinal, rahibe, keşişler ve papa için gerçekten ruhani ortam oluşturulmuş diye düşündük.

Rehberimizden ve araştırmalarımız sonucunda edindiğimiz şu bilgileri bu noktada aktarsak güzel olur. MS. 324 yılında Roma İmparatoru Konstantin’in din değiştirerek Hristiyanlığı kabul etmesiyle, tüm Roma şehirlerinde ibadet yeri ihtiyacı ortaya çıkmış ve Hristiyanlığın hızlıca yayıldığı bu dönemlerde kilise ve şapel inşası ihtiyaca cevap verememiş. Bu yüzden şehirlerin yönetilmesinde kullanılan idari binalardan bazıları, ibadet için uygun hale getirilerek karar alma ve tören yapma gibi amaçlarla kullanılmaya başlamış ve bazilikalar ortaya çıkmış.

İlk uğrak yerimiz yukarıda bahsettiğimiz şekilde ortaya çıkan bu bazilikanın en önemli eserleri arasında yer alan Pieta, anlamı merhamet. Michelangelo’nun 24 yaşında yaptığı ve imzasını attığı tek heykel olan Pieta heykeli denediği üç mermerin kırılması üzerine dördüncü mermerde ortaya çıkmış. Pieta da çarmıhtan indirilen İsa’nın ölü bedenini dizlerinin üzerinde taşıyan anne Meryem’in oğlu için tuttuğu yas görülür. Meryem Ana sağ eliyle oğlunu güçlü şekilde kavramış, sol eliyle de naaşı biz izleyicilere sunmuş ve saygıya davet etmiştir. Heykelin şu anda cam bir kafes içinde korunuyor nedeni ise 1972 yılında bir saldırıya maruz kalmış olması. Aldığı çekiç darbeleri karşısında Mary’nin burnu ile dirseği kırılmış ve yaklaşık 10 ay süren çalışma sonunda kırılan tüm parçalar görünmez bir yapışkanla birleştirilmiş. ( Pieta aşağıdaki ilk fotoğrafta yer alıyor.)

Bazilika gezimiz bitip Katoliklerin kutsal mekanını dolaştıktan sonra ertesi gün gideceğimiz Vatikan Müzeleri’ni gezmek için enerji toplamak için otelimize geçtik. Ertesi sabah kahvaltımızın ardından gezimizin bir ay öncesinde Türkiye’den http://www.museivaticani.va/content/museivaticani/en/visita-i-musei.html#lnav_shop

internet sitesinden aldığımız biletler ile yola koyulduk. Surlarla çevrili olan alanda yürüyerek giriş kapısına geldik. Randevu saatine göre giriş yapıldığından ve giriş saatimize yakın bir saatte gittiğimizden biletleri gösterip çok kısa sürede içeri girdik.  Gitmeden önce mutlaka biletinizi alın, yoksa uzun saatler kuyrukta beklemek durumunda kalabilirsiniz.

Neden Vatikan Müzeleri deniliyor ? sorusuna rehberimize verdiği yanıt  ; ‘’ Müze geniş bir alana yayıldığından, çok farklı ve sayıca fazla müze bölümleri olduğundan bu alanlar Vatikan Müzeleri olarak anılıyor’’ oldu.

Rehberimizden aldığımız diğer bilgilere göre de, müzenin temeli, 16.yy. başlarında Papa II. Julius’un sanata olan sevgisi nedeniyle, bugün müzenin içindeki bir iç avluya topladığı heykeller ile atılmış. Daha sonra papalar tarafından yüzyıllarca arkeoloji, sanat, antropoloji eserleri toplanmış ve zaman içinde bu devasa eserler topluluğu oluşmuş. Her gelen papa Vatikan sarayları ve odaları içine yeni eserler yaptırmış veya esrleri dışarıdan getirtmiş. Sonuç olarak da burası Roma Katolik Kilisesi tarafından Rönesans döneminde inşa edilen ve dünyanın önemli heykellerine ev sahipliği yapan önemli bir yapı haline gelmiş. Bu yapılar içindeki en önemli bölümler; Sistina Şapeli ve Raffaello Odaları, Borgia Daireleri, Etrüsk Müzesi, Modern Dinsel Sanat ve Resim Galerisi koleksiyonları, Haritalar Galerisi ve Yunan-Roma Eserleri.

Müzeler bütünü olan bu alanda görülecek o kadar çok yer var ki en sonunda bize gez gez bitmez dedirtti. Bunu dememizin sebebini oluşturan müze/galeri alanlarından tespit edebildiğimiz isimler aşağıda…

• Pio Clementino Müzesi (Pio Clementino Museum) : Buradaki eserler çeşitli kazılardan çıkartılan veya koleksiyoncuların bağışladığı tarihi eserlerdir.
• Lapidary Müzesi (Lapidary Gallery) : Roma imparatorları büstleri, din ile ilgili eserler, Roma ordusu ve yapısı ile ilgili bilgiler ve eserler bu müzededir.
• Etnoloji Müzesi (Ethnological Museum) : Burada kalıcı ve geçici sergiler sergilenmektedir.
• Hristiyan Müzesi (Christian Museum)
• Çağdaş Sanat Koleksiyonu Müzesi (Collection of Contemporary Art): Müzede Van Gogh eserleri, Marino Marini heykelleri ile çeşitli ressam ve heykeltıraşların eserleri bulunmaktadır.
• Aldobrandini Düğünü Odası veya Samson Odası (Room of the Aldobrandini Wedding)
• Gregoryan Etrüsk Müzesi (Gregorian Etruscan Museum)
• Raphael Odaları (Raphael’s Rooms) ve Vatikan Müzesi : Raphael Odaları toplamda dört odadan meydana gelmektedir; Konstantin, Heliodorus, Segnatura ve Borgo’da Ateş Odası. Odalardaki tüm resimler 1508 ile 1524 yılları arasında Raphael ve öğrencileri tarafından yapılmıştır.
• Chiaramonti Müzesi (Chiaramonti Museum)
• Lapidario Profano Müzesi (Lapidario Profano ex Lateranense)
• Hristiyan Lapidarium Müzesi (Christian Lapidarium)
• Pinacoteca Sanat Müzesi (Pinacoteca Museum)
• Taşımacılık Müzesi (Carriage Pavilion)
• Profane Müzesi (Profane Museum)
• Aziz Peter Şehit Şapeli (Chapel of St. Peter Martyr)
• New Wing Müzesi (New Wing)
• Niccoline Şapeli (Niccoline Chapel) Roma’nın antik zamanlarından kalan çeşitli tarihi eserleri, maskeleri, vazoları ve günlük yaşama dair antik eşyaları ve mimari parçaları görmek mümkündür.
• Yahudi Lapidarium Müzesi (Jewish Lapidarium)
• Pius-Hristiyan Müzesi (Pius-Christian Museum): Papa IX. Pius tarafından 1854 yılında kurulan müze 7 bölümdür ve ilk Hristiyanlık zamanından kalma eserler mevcuttur.
• Gregoriano Profano Müzesi (Gregoriano Profano Museum)
• Vatikan Müzesi Sistina Şapeli (Sistine Chapel)
• Borgia Daireleri (Borgia Apartment)
• Haritalar Galerisi

Vatikan Müzeleri’nin bazı bölümlerinde hiç ziyaretçi yokken bazılarında uzun kuyruklar olduğunu gördük. Bu uzun kuyruklardan en uzununu oluşturan Sistina Şapeli idi. Papa’nın resmi ikametgahı olan Sistina Şapeli yapıldığı dönemden itibaren önemli kilise ayinleri ve yeni papa seçimi için toplantı alanı olarak kullanılmış . İnşasına 1477 yılında başlanan şapel, 1483 yılında açılmış ve 20,70 metre yüksekliğe, 40,93 metre uzunluğa ve 13,41 metre genişliğe sahip. Duvarları, tavanları Adem’in yaratılışı, Son hüküm, İlk günah gibi betimlemeler yer alıyor. Papa IV. Sixtus döneminde bir grup İtalyan Rönesans ressamı Sandro Botticelli, Pietro Perugino, Pinturicchio, Domenico Ghirlandaio ve Cosimo Roselli, Musa’nın Hayatı ve İsa’nın Hayatı’nı betimleyen freskler yapmıştır. Bu fresklerin yapımı iki yıl sürmüş ve şapel aynı papa tarafından 1483 yılında kutsanarak Bakire Meryem’e adanmış ve ayine açılmış. 1508 yılında ise Papa II. Julius, bir heykeltıraş olan Michelangelo’yu görevlendirerek Sistina şapeli tavanındaki eserleri yaptırmış.

Bu şapelde fotoğraf çekmek kesinlikle yasak ama yasaklar bizler için diyerek kenarda köşede herkesin görevliler görmeden bir iki fotoğraf karesi almaya çalışması da aşikar. Flaşlı, flaşsız ve cep telefonu ile fotoğraf çekenler görevliler tarafından yüksek sesle uyarılıyor. Kenarlardaki mevcut olan oturaklar haricinde bir yere oturmak da yasak.

Müzeler/galeriler arasında dolaşıp gözlerimize görsel şölen yaşattıktan sonra çıkışa doğru ilerledik. Çıkış kısmında gördümüz spiral merdivenler 1932 yılında ünlü İtalyan mimar ve mühendis Giuseppe Momo tarafından iç içe çift sarmal şeklinde tasarlanmış. Güzel ve zevkli bir tasarım olmuş ki dünyada en çok fotoğrafı çekilen merdivenler arasında yer alıyor.

İtalya geziniz sırasında planınızı yaparken bizim gibi müzeler/galeriler içinde hızlıca ve üstünkörü gezebilmeniz için en az bir tam gün ayırmanız gerektiğinizi iletelim. Vatikan Müzeleri’nde yüzlerce fotoğraf çektiğimizden yazımızı bitirmeye yakın sizinle birkaç fotoğraf daha paylaşmak istedik.

Metrekaresi küçük ama hakimiyet alanı çok çeşitli kanallar ile sınırsız hale gelen Vatikan’daki gezimiz sona erdiğinde sanat eserlerine doyduğumuzu hissettik. İtalya’yı ziyaret ettiğinizde mutlaka bir gününüzü bu küçük ülkeye ayırın, inanın pişman olmayacaksınız. Bizim gittiğimiz tur programında bir gün için alışveriş merkezleri ve şu an adını anımsayamadım çokta bilindik olmayan bir göl gezisi vardı. Biz o gün tur ile gitmedik ve önceden aldığımız biletler ile Vatikan Müzelerini görmeye gittik . İyi ki de gitmişiz dedirten görsel şöleni yaşamak için siz de gidin, görün, fotoğraflayın.

Hoşça ve dostça kalın.

İyi gezmeler, iyi eğlenceler.