Potemkin Zırhlısı

1925 yapımı sessiz film Potemkin Zırhlısı, S.S.C.B tarafından 1905 Bolşevik İhtilali’nin* 20’nci yıldönümü için devlet tarafından sipariş edilmiş ve filmde profesyonel oyuncu kullanılmadan sadece gerçek kişiler yer almıştır. Film eleştirmenler tarafından tüm zamanların en iyi filmlerinden biri olarak görülmüş ve sinema okullarında ders niteliğinde gösterilmiştir.

Film sessiz olmakla birlikte film kareleri arasında zaman zaman konuşmalara ait bölümler yazıyla izleyiciye aktarılıyor. Sözlerin yok denecek kadar az olması filmi etkisiz kılmıyor tam tersine filmdeki karelere odaklanarak filmi daha bir ilgiyle izlemememize vesile oluyor.

*”1905 Devrimi kendiliğinden gelişen bir yapıya sahiptir. Özellikle Rus-Japon Savaşı sonrasında çok kötü durumda olan Rus donanmasındaki bahriyeliler bulundukları savaş gemilerinde subaylarına isyan etmiş ve gemileri ele geçirmişlerdir. Bunlardan en önemlisi olan Potemkin Zırhlısı örneğinde de görüleceği gibi Rus askeri yüksek derecede siyasallaşacak ve benzer durumdaki işçi ve yoksul köylülükle eylem birliği yapacaktır.” ( BKZ.https://tr.wikipedia.org/wiki/Rus_Devrimi_(1905) )

Potemkin Zırhlısı filmi beş bölümden oluşuyor ki başlıklar şu şekilde ; İnsanlar ve Kurtlar, Arka Güvertedeki Facia, Kan ”İntikam” diye bağırıyor, Odessa Merdivenleri, Filonun Arkasından Geçiş. Filmin konusuna gelince; çürümüş ve kurtlanmış et yemekten bıkan Potemkin Zırhlısı’nın tayfaları, kendilerine yemekleri yemeleri konusunda ısrar eden subaylara başkaldırır, sonuçta isyanı çıkaran tayfalar subayların emriyle yakalanır ve kurşuna dizilmelerine karar verilir. Kurşuna dizmekle görevli olan askerlerin silahlarını kullanmamaları ve olayların çok hızlı bir şekilde gelişmesi sonucu subaylar suya atılır. Sonrasında tayfalar ve askerler arasında alınan karar doğrultusunda işçi kenti olan Odessa’ya giderler. Ayaklanmayı başlatan tayfanın bir subay tarafından öldürülmesi ve limanda bir çadır içinde sergilenmesi sonucunda, ayaklanmacılar işçiler ve halk tarafından var güçleri ile desteklenir. Sonunda Potemkin’e kızıl bayrak çekilir.

Çar’ın askerlerinin müdahalesi uzun sürmez ve askeri birlikler, işçilerin/halkın üzerine ateş açarak katliam yapar. Meşhur Odessa Merdivenleri sahnesi de bu katliamı kurgusallaştıran müthiş kareler içerir. Bazı kaynaklarda altı bin, bazı kaynaklarda sekiz bin kişi katledilir. Bu olay üzerine yaşanan gelişmeler sonucunda Potemkin Zırhlısı Odessa’dan ayrılarak Romanya’ya gider.

Potemkin Ayaklanması, Rusya’da Çarlığın devrilmesine yönelik yapılan askeri isyanlar içinde en tanınmış olanların başında gelir.  Ayrıca kült bir film olarak sinema tarihi açısından önemli, 1905 Devrimi için sağlam bir harç ve o dönemde Osmanlı İmparatorluğu açısından tehdit konusudur.

Bunları bir arada harmanladığım zaman bu sessiz filmi seyretmekten başka yapacak bir şey kalmamıştı.

Benim gibi keyifle izleyeceğiniz filmler bulmanız dileğiyle.

Nisan  2020     @gezipduru_ys     @ okumali_ys