Mekanlar ve Yüzler

Orjinal adıyla Visages Villages belgeseli, Avrupa sinemasının en önemli yönetmenlerinden Agnès Varda ile Fransız sokak sanatçısı ve fotoğrafçısı JR’nin ortaklaşa çalışması.

Varda ve JR’nin Fransa kırsalında dolaşırken birbirleriyle, karşılaştıkları insanlar ile sıcak diyaloglarına, sonrasında da o sevimli arabalarında insanların fotoğraflarını çekerek bunları büyük ebatlarda basmalarına ve bunları sanatsal bakış açılarını da işin içine katarak uygun mekanlara asmalarına eşlik ediyoruz. İki sanatçı arasında 55 yaş kadar bir fark olsa da aralarındaki uyum, sohbetlerinin esprilerle bezenmiş olması, Varda’nın geçmişe dair anıları ve iki sanatsal aklın fotoğraf projelerinin ortaya çıkarttıkları kareler keyifle izlenebilir bir belgesel film ortaya çıkarmış.

Öncelikle Fransız sokak sanatçısı JR hakkında kısa bir bilgi verelim. Berlin’den Şangay’a kadar çeşitli şehirlerde gerçekleştirdiği Şehrin Kırışıklıkları (Wrinkles of the City)* projesi için 2015  yılında İstanbul’a gelerek projesi kapsamında Tarlabaşı, Galata, Eminönü, Balat ve Mahmutpaşa gibi semtlere gitmiş, yanına gönüllüleri de alarak siyah portre fotoğrafları dev ölçeklerde basmış, bunları derme çatma binaların yan cephelerine, duvarlarına yapıştırarak mekanları ve yüzleri yorgunlukları/eskimişlikleri ile çok net şekilde gözümüzün önünde sergilemiştir.

*Prestijli TED (Yaymaya Değer Fikirler) Ödülü’ne layık görülen sanatçı JR tarafından dünyanın çeşitli şehirlerinde gerçekleştirilen “The Wrinkles of the City” özel bir tarihe sahip şehirlerin dahil edildiği dünya çapında bir sanat projesi olarak tanınmaktadır.

Agnes Varda kimdir ? Yeni Dalga (Nouvelle Vague)*** sinema akımının tek kadın temsilcisi olan, yönetmen, sinemadan belgesele, belgeselden fotoğrafa kadar geniş bir yelpazede sanatın kolları arasında sarmaş dolaş olan ruhu özgür bir kadın.

Varda, Cléo de 5 à 7″ (5’ten 7’ye Cléo ) ve “Le Bonheur” (Mutluluk) filmleriyle sinema dünyasının öncüleri arasında yer alırken, 2017’de Akademi’nin Onur Ödülü’nü alan ilk kadın yönetmendir. Ayrıca Cannes Film Festivali’nde de 2015’teki Altın Palmiye Onur ödülü alan ilk kadın yönetmen olurken, Fransa’nın en yüksek seviyedeki Ulusal Madalyası Légion d’Honneur ve Fransız Akademisi’nin René Clair Ödülü’nü de almıştır.

*** Yeni Dalga akımı ile ilgili bilgi ve film adları yazımızın en altında yer almaktadır.

Mekânlar ve Yüzler ile kendi alanlarında iki başarılı sanatçının el birliği yaparak, zaman zaman geçmişe giderek, çoğu zaman gittikleri yerlerdeki insanlarla güzel dostluklar kurarak, duygusal anlar yaşayarak, yaşamın içinden kareler sunarak, sonuç itibariyle bize keyifli anlar yaşatan bir belgesel ortaya çıkarmışlar. Özellikle Agnes Varda’nın gözlerinin ve o şirin mi şirin ayaklarının yurdun dört bir yanına giden trenin dış cephesini kaplaması gerçekten görülmeye değer. Varda gidemediği her yere böylelikle gidiyor ve her yeri görebiliyor 🙂

“Yeni Dalga akımının büyükannesi”, üretken, yaratıcı ve yenilikçi, Fransız fotoğrafçısı ve yönetmen Agnes Varda 2019 yılında, kanser tedavisi görürken 90 yaşında hayatını kaybetti. Kendisini geç tanımakla birlikte eserleri güncelliğini koruduğundan en azından eserlerine yetişebildim diye teselli buluyorum.

Hayat dolu bu belgeseli izlemeniz dileğiyle.

Mayıs 2020  @gezipduru_ys     @okumali_ys

***Yeni Dalga (Fransızca: la Nouvelle Vague) 60’ların başında durağanlaşan Fransız sinema sektörüne karşı konulmuş bir protesto, bir başkaldırı, François Truffaut, Jean-Luc Godard, Éric Rohmer, Claude Chabrol ve Jacques Rivette’in öncülüğündeki bir sanat akımıdır. Bu Yeni Dalga’nın özelliklerini kısaca şöyle sıralayabiliriz; monotonluğa karşı çık, var olanı değiştir, denemekten korkma. Yeni Dalga akımını benimsemiş filmler bu  özellikleri barındırdığından dolayıda birbirine benzemez. Her yönetmen, her filminde farklı, kendine özgü yeni bir şeyler dener. Bu akım, başta Truffaut ve Godard gibi iki yönetmeni sinema dünyasına kazandırırken, Andre Bazin de, Yeni Dalga akımına yaptığı katkılardan dolayı “Yeni Dalga’nın manevi babası” olarak anılmıştır.

Yeni Dalga akımı içinde yer alan film örneklerini aşağıda görebilirsiniz.

1- 400 Darbe / Les Quatre Cents Coups (1959) – François Truffaut

2- Hiroşima Sevgilim / Hiroshima Mon Amour (1959) – Alain Resnais

3- Serseri Aşıklar / À bout de Souffle (1960) – Jean-Luc Godard

4- Piyanisti Vurun / Tirez sur le Pianiste (1960) – François Truffaut

5- Lola (1961) – Jacques Demy

6- Kadın Kadındır / Une Femme est une Femme (1961) – Jean-Luc Godard

7- Cléo Beşten Yediye / Cléo de 5 à 7 (1962) – Agnès Varda

8- Jules ve Jim / Julet et Jim (1962) – François Truffaut

9- Alphaville (1965) – Jean-Luc Godard

10- Koleksiyoncu Kadın / La Collectionneuse (1967) – Éric Rohmer